Do Chorwacji zazwyczaj jeżdżę z małym bagażem. Jednak kiedy wracam, zawsze muszę znaleźć trochę miejsca w plecaku na małe souveniry. Tak, żeby przedłużyć sobie chorwackie smaki i zapachy.
W tym poście opowiem, co najlepiej przywieźć z Chorwacji jako prezent. Czy to dla siebie, czy jako prezenty dla innych.
Możliwości i pomysłów na pamiątki z Chorwacji jest wiele. Jako filolog chorwacki, Chorwację odwiedzam już od 20 lat, zdążyłam więc przetestować wiele opcji.
Część z tych pamiątek bez problemu przywieziecie w bagażu podręcznym, dla części potrzebny będzie bagaż rejestrowany lub samochód.
Obojętnie jakim środkiem transportu podróżujecie do Chorwacji, na pewno znajdziecie na tej liście pomysły na najlepsze pamiątki dla siebie.
Najlepsze pamiątki z Chorwacji: Produkty lokalne (z wysp i nie tylko)
Chorwacja to bardzo zróżnicowane regiony, a także wiele wysp. W wielu z nich znajdziecie typowe regionalne produkty. Zacznijmy przegląd od kilku z nich.
Oczywiście, te produkty są tak ważne i popularne, że można je kupić w całym regionie, a nawet kraju, a nie tylko na jednej wyspie. Jednak dobrze jest wiedzieć, skąd pochodzą.
Ser z wyspy Pag, czyli paški sir
Paški sir jest jednym z najbardziej znanych i nagradzanych produktów w Chorwacji, musi mieć swój osobny rozdział.
Ser pochodzi z wyspy Pag, w północnej Dalmacji, niedaleko Zadaru. To twardy ser z mleka owczego. Tutaj możesz przeczytać trochę więcej o procesie produkcji.
Ten ser w Chorwacji można kupić właściwie wszędzie, również w supermarketach. Najbardziej znanym producentem, który w ostatnich latach wygrał wiele nagród jest Sirana Gligora z miejscowości Kolan na Pagu. Ale ich produkty kupicie także w sklepach typu deli w innych chorwackich miastach, tutaj ich lista.
Ja ten ser bardzo lubię i polecam.
Produkty z lawendy
Hvar to jedna z moich ukochanych wysp chorwackich, która wraz z wyspą Korčula (którą również bardzo polecam) nazywane są ‘wyspami lawendowymi’.
Około 50 lat temu Hvar był w pierwszej dziesiątce producentów lawendy na świecie. Na przestrzeni lat produkcja spadła z różnych powodów; jednym z nich były wielkie pożary, które zniszczyły pola lawendy. W ostatnich latach produkcja powróciła, podobnie jak tradycja uprawy lawendy. W małej wiosce Velo Grablje (w pobliżu miasta Hvar) co roku odbywa się Festiwal Lawendy. Festiwal odbywa się w czerwcu lub lipcu, data jest ruchoma.
Dlatego też w całym regionie Dalmacji można znaleźć wiele produktów lawendowych do kupienia jako pamiątki. Zwłaszcza kosmetyki lawendowe, małe woreczki czy ‘poduszki’ z lawendą w środku i olejek lawendowy. A nawet jedzenie, na przykład czekoladę z lawendą.
To świetny pomysł na souvenir, bo wiele z nich jest na tyle małych, że łatwo je spakować. Ostatnio na przykład przywiozłam mały olejek lawendowy i balsam do ust; oba mogłam zabrać w kosmetyczce podręcznej.
Produkty z lawendy to jedna z najlepszych chorwackich pamiątek, bardzo regionalna, ale również bardzo przydatna.
Souveniry z kamienia z wyspy Brač
Słynny biały wapień z wyspy Brač był używany od wieków. Kilka znanych budynków, które zostały zbudowane z tego kamienia to: Pałac Dioklecjana w Splicie (zbudowany w IV wieku), Parlament w Budapeszcie, a nawet Biały Dom w Waszyngtonie. Chociaż tutaj nie jest pewne, czy to tylko legenda, czy rzeczywistość, i czy został zbudowany, czy odbudowany z tego kamienia, ponieważ wszystkie dokumenty zostały zniszczone. Tak czy inaczej, istnieje duże prawdopodobieństwo, że ten kamień został częściowo tu wykorzystany.
Obecnie można znaleźć wiele stoisk z pamiątkami wykonanymi właśnie z kamienia z Braču. Szczególnie na samej wyspie Brač, ale nie tylko.
Można kupić na przykład magnesy, zegary lub świeczniki.
Najlepsze pamiątki z Chorwacji: Trufle
Tym razem nie wyspa, ale koniecznie muszę tu wspomnieć, że w jednym regionie w Chorwacji rosną cenne grzyby, czyli trufle. Chodzi o Istrię.
Białe i czarne trufle rosną w głębi Istrii, w lasach wokół Motovun i Buzet, a czas polowań na trufle jest jesienią.
Ale trufle można kupić w słoiczkach w sklepach z pamiątkami w całej Chorwacji. Są drogie, więc najczęściej i tak będą to małe słoiczki, które łatwiej przewieźć.
A będąc w Chorwacji, warto spróbować dań z truflami, nawet jeśli nie będziecie kupować ich na prezent.
Te wymienione to oczywiście nie są jedyne lokalne produkty, które warto kupić. Zawsze warto szukać lokalnych producentów. Znajdziecie ich wielu, zwłaszcza jeśli chodzi o wino, oliwę z oliwek lub miód. Co automatycznie przenosi nas do kolejnej części listy, czyli:
Co przywieźć z Chorwacji: Jedzenie
Moim zdaniem jedną z najlepszych pamiątek jest zawsze coś z sekcji jedzenie i napoje. Po pierwsze, jest to ciekawe i przydatne. No i wprowadza odrobinę wakacyjnego klimatu do naszej kuchni.
Kuchnia chorwacka jest interesująca i dość zróżnicowana, zależy od regionu. Na wybrzeżu, gdzie najczęściej jeździmy, ma typowo śródziemnomorski klimat, czyli owoce morza, oliwa i wino.
Jakie pamiątki kulinarne warto przywieźć z Chorwacji?
Przyprawy
Przyprawy są idealną pamiątką. Lekkie i łatwe do spakowania; tanie i łatwe do kupienia. Wystarczy pójść na targ lub do supermarketu. Najbardziej typowe to bazylia, rozmaryn, oregano, tymianek i liść laurowy. Często można znaleźć również mieszankę „przypraw dalmatyńskich”.
Można również znaleźć kosmetyki produkowane na bazie tych roślin, na przykład olejek rozmarynowy.
Inną przyprawą wartą rozważenia jest sól morska (najbardziej znana jest paška sol, czyli sól z wyspy Pag) lub mieszanka soli i ziół.
Oliwa z oliwek
Oliwa z oliwek w Chorwacji jest najwyższej jakości i jest obowiązkową pozycją na każdym stole, w każdej restauracji czy hotelowej stołówce. Produkowana jest na całym wybrzeżu Morza Adriatyckiego, od Istrii do najbardziej wysuniętych na południe części Dalmacji. Chociaż region Istrii jest tutaj szczególny, ponieważ został nazwany najlepszym regionem na świecie pod względem oliwy z oliwek extra vergine.
Oliwa z oliwek z Istrii jest zazwyczaj bardziej gorzka i pikantna w smaku niż oliwa z Dalmacji. Wynika to z różnic w warunkach pogodowych i procesach produkcyjnych.
W każdym razie oliwę z oliwek w różnej wielkości butelek znajdziecie właściwie wszędzie.
Jeśli chcecie coś bardziej ekskluzywnego w tym temacie, to na tej liście znajdziecie nazwy 100 najlepszych oliw na świecie. Są tam również chorwackie oliwy.
Ocet
Kolejną rzeczą, którą znajdziesz na każdym stole w każdej restauracji, jest ocet. Jest szeroko stosowany w kuchni chorwackiej. Możesz kupić ocet w mniejszych ładniejszych butelkach, idealnych na prezent.
Ser
Pisałam już o najbardziej znanym serze chorwackim z wyspy Pag. Ale w Chorwacji jest też wiele innych, które można kupić jako pamiątkę, i na lokalnych targach i w supermarketach. Najlepszym serem byłby twardy ser, taki jak Dalmatinac lub Trapist.
Będzie go najłatwiej przewieźć.
Jeśli chodzi o ser, to czasami są problemy z przejściem kontroli bezpieczeństwa na lotniskach, jeśli w bagażu podręcznym macie ser typu brie/camembert. Ale to raczej nie będą sery typowo chorwackie. A z serami twardymi nie powinno być problemu.
Wędlina
Pakowane wędliny to też niezły pomysł. Czy to dalmatyński pršut, czy np. kulen, który pochodzi ze Slawonii (ale kupicie go wszędzie).
Czekolada i inne słodycze
Jak w wielu innych krajach znajdziecie wiele souvenirów w postaci eleganckich słodyczy, np. czekoladę z lawendą.
Ale równie dobrym pomysłem będzie przejrzenie półek ze słodyczami w sklepach.
Ja przede wszystkim polecam czekoladę z ryżem, czekoladę Mikado w czerwonym opakowaniu. Była to pierwsza czekolada z ryżem na świecie.
Dżemy
W Chorwacji produkuje się wiele dobrych lokalnych dżemów, ale dla mnie to dżem figowy lub dżem z dzikiej róży (po chorwacku šipak) są dla mnie najsmaczniejsze i przede wszystkim najbardziej symboliczne.
Kiedyś kupiłam dżem figowy od starszej pani na targu na wyspie Krk. Był przepyszny!
Po chorwacku dżem to džem, czyli całkiem podobne słówko. A jak się czyta te chorwackie daszki i litery, tłumaczę w Chorwackim Językowniku Turystycznym.
Miód
Miód to kolejny świetny pomysł na prezent z Chorwacji. Jest smaczny, zdrowy i zwykle pakowany w małe i ładnie wyglądające słoiki (tylko uważaj, jeśli chodzi o kontrolę bezpieczeństwa, ponieważ jest traktowany jako płyn. Musi więc zmieścić się w woreczku z kosmetykami). W Chorwacji występuje wiele rodzajów miodu, a najbardziej znane to miód akacjowy, kasztanowy i łąkowy.
Co przywieźć z Chorwacji: Ajvar
Bardzo lubię ajvar. Można go stosować jako pastę lub dip. Ajvar przyrządza się z pieczonej czerwonej papryki i pieczonego bakłażana. Jest znany i używany w całym regionie Bałkanów i przygotowuje się go głównie jesienią. Na pewno natkniesz się na niego podczas wizyty w dowolnej restauracji, ponieważ często jest dodawany na przykład do ćevapčići.
Ajvar można kupić wszędzie, choć najczęściej w większych słoikach.
Migdały w cukrze
Migdały w cukrze są popularnym przysmakiem w Dalmacji. Możesz również kupić migdały w paczkach lub słoikach jako pamiątkę.
Pamiątki z Chorwacji: Napoje
Wino
Wino chorwackie zyskuje ostatnio na popularności i można je powoli kupić poza Chorwacją. Jednak butelka wina jest nadal jedną z ciekawych pamiątek z Chorwacji, jeśli masz tylko większy bagaż. Białe, czerwone i trochę różowego – znajdziesz tu wszystkie rodzaje. Z czerwonego, najbardziej znany jest prawdopodobnie Plavac Mali.
Więcej produkuje się wina białego. Z białego wina najbardziej znane są Graševina, Malvazija i Pošip (produkowane głównie na wyspie Korčula). Dodatkowo możesz spróbować przywieźć žlahtinę. Jest to białe wino z wyspy Krk, więc poszukaj go, szczególnie jeśli jesteś w regionie Kvarner.
Rakija i likery
Rakija to mocny alkohol (około 40% lub nawet więcej, zwłaszcza jeśli jest domowej roboty) wytwarzany przez destylację sfermentowanych owoców lub roślin. Jest produkowany na Bałkanach i w całym regionie. W Grecji podobny napój nazywa się raki; na Węgrzech i w Rumunii palinka. Rakiję można kupić jako pamiątkę; bardzo często jest sprzedawana w ładnych, małych butelkach.
Rakija ma różne rodzaje, w zależności od tego, z czego jest zrobiona. Jest na przykład travarica, czyli rakija z ziołami lub šljivovica, która jest na bazie śliwek.
Możesz również kupić wiele likierów z mniejszą zawartością alkoholu, na przykład likier figowy.
Istnieją 2 bardzo znane i tradycyjne likiery, które można kupić nawet w supermarketach. Oba są również dostępne w małych butelkach, które można nawet zabrać w bagażu podręcznym. Pierwszym z nich jest Pelinkovac, likier ziołowy. Drugim jest Maraschino, produkowane z gorzkich wiśni (wiśni maraskino) z Dalmacji.
Kawa
Kultura kawy w Chorwacji jest duża, a kawę możesz wypić ‘na każdym rogu’ i będzie to po prostu kawa z ekspresu. Jednak najbardziej tradycyjną kawą jest kawa po turecku, która jest przygotowywana w specjalnym dzbanku do kawy zwanym džezva. Ten smak kawy jest dość specyficzny, ziemisty, i nie każdemu będzie smakował. Ale jeśli ją lubisz lub znasz kogoś, kto ją lubi, to jest to idealna pamiątka z Chorwacji. Możesz kupić nawet jedną porcję kawy, więc jest naprawdę mała i zmieści się nawet w kieszeni.
To pamiątka, którą zawsze przywożę dla siebie i znajomych slawistek.
Inne pomysły na souveniry z Chorwacji
Krawat
Jeśli lubisz eleganckie zakupy odzieżowe, z pewnością zauważysz sklepy z chorwackimi krawatami, szczególnie w większych miastach. To dlatego, że krawat pochodzi z Chorwacji! W skrócie: był częścią chorwackiego stroju, a następnie został uznany i przyjęty przez Francuzów w czasach Napoleona.
Tak więc chorwacki krawat to kolejny pomysł na wyjątkową pamiątkę z historią.
Chorwacka biżuteria
Innym prezentem wartym wspomnienia jest chorwacka biżuteria. W miastach turystycznych można znaleźć wiele sklepów z biżuterią. Szczególnie interesująca jest chorwacka biżuteria z tradycyjnymi dalmatyńskimi wzorami.
Typowe turystyczne souveniry
Oczywiście jest też wiele sklepów i stoisk, gdzie można kupić ‘typowe pamiątki turystyczne’. Takie jak magnesy, pocztówki, torby i ubrania. Czasami mogą być naprawdę ładne.
Proponuję przyjrzeć się szczególnie dwóm rodzajom takich pamiątek. Po pierwsze, rzeczom (zwłaszcza ubraniom) w stylu marynistycznym. Po drugie, ubraniom: koszulkom i czapkom z chorwacką czerwono-białą szachownicą, symbolem narodowym. Może to być szczególnie dobra pamiątka dla miłośników sportu, ponieważ dość często nawiązują one do sportu, zwłaszcza piłki nożnej lub piłki wodnej. Znajdziecie np. koszulki Luki Modrića czy czapki wyglądające trochę jak hełmofon – to właśnie gadżet nawiązujący do stroju graczy waterpolo.
Podsumowanie
Oczywiście to nie wszystkie pomysły. Są to jednak najpopularniejsze pamiątki: najpowszechniejsze, łatwe do kupienia, ale jednocześnie ładne i przydatne. Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu nie będziecie już spędzać za dużo czasu na zakupach.
W większości miejsc możesz kupić kartą, chociaż w niektórych mniejszych może to być tylko gotówka.
Dawniej było wiele możliwości zakupu domowej oliwy z oliwek i wina. Teraz jest to mniej widoczne, ale nadal możliwe, na targach lub po prostu w domach. Zauważycie małe tablice obok domów, które nadal je sprzedają (w mniejszych miastach i wioskach).
Pamiętajcie też o wymogu, aby nie mieć w bagażu podręcznym płynów powyżej 100 ml.
Starajcie się kupować pamiątki w miastach z wyprzedzeniem i nie liczcie na zakupy na lotniskach.
Jeśli myślisz o przywiezieniu prezentów z Chorwacji, prawdopodobnie wkrótce planujesz wybrać się w podróż do tego kraju. Warto nauczyć się czytać chorwackie nazwy i kilka podstawowych słówek:
